Tứ bất tử đã trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa Việt Nam. Chắc chắn rằng ai ai trong số chúng ta cũng đều đã từng một lần nghe kể chuyện về một trong 4 vị này. Nếu nhắc về câu chuyện của từng nhân vật thì chắc chắn ai cũng biết. Thế nhưng khi nhắc về biệt hiệu của 4 nhân vật thì rất ai biết đến những người này gồm ai. Chính vì vậy, trong bài viết này, chúng mình sẽ bật mí cho bạn 4 người trong bộ tứ này. Và đặc biệt, trong bộ tứ linh thiêng này thì chỉ có một người duy nhất là nữ. Bạn có biết người đó là ai không? Hãy cùng chúng mình khám phá ngay sau đây nhé.
Mục Lục
Cái tên “Tứ bất tử” bắt nguồn từ đâu?
Trong tư duy của người Việt, con số bốn (tứ) là con số mang tính ước lệ và có ý nghĩa lớn. Tứ (bốn) là một hằng số được dùng để khái quát về một phạm trù nào đó. Ví dụ: Tứ trấn, An Nam tứ đại tài, Tràng An tứ hổ, Sơn Tây tứ quý,…. Có thể thấy rằng mọi cơ cấu giá trị vật chất tinh thần nhiều khi được bắt đầu bằng “bộ tứ”. Và việc chọn lấy 4, trong toàn thể của một tập hợp là chọn lấy những gì tiêu biểu nhất. Cũng như độc đáo nhất và có tính thời đại.
Bên cạnh đó, chọn 4 còn hàm ý chọn lấy sự vững bền, cân đối nhất. Tựa như sự cân chỉnh của bốn phương. Tứ bất tử cũng là một tập hợp như vậy. Đó là bốn vị linh thiêng trường sinh bất tử trong các thần điện Việt Nam.
Bộ “Tứ bất tử” gồm những ai?
Từ xưa đến nay các vị thường được mọi người liệt kê trong Tứ bất tử bao gồm:
- Tản Viên Sơn Thánh, hay Sơn Tinh: Là vị thần núi Tản Viên (Ba Vì). Hay còn gọi là núi tổ của các núi ở Việt Nam. Tản Viên tượng trưng cho ước vọng chinh phục tự nhiên, chiến thắng thiên tai.
- Phù Đổng Thiên Vương hay Thánh Gióng: Là anh hùng dân tộc đã có công đánh thắng giặc Ân, giữ yên bờ cõi. Là tượng trưng cho tinh thần chống ngoại xâm và sức mạnh tuổi trẻ.
- Chử Đồng Tử, còn được gọi là Chử Đạo Tổ: Là vị Thánh tượng trưng cho lòng hiếu nghĩa, tình yêu, hôn nhân và sự sung túc, giàu có.
- Công chúa Liễu Hạnh hay Mẫu Thượng Thiên, Mẫu Liễu Hạnh: Là vị Thánh tượng trưng cho cuộc sống tinh thần, đức hạnh, trí tuệ, sự thịnh vượng, thơ văn.
Truyền thuyết về Tản Viên Sơn Thánh
Tản Viên Sơn Thánh (hay còn gọi là Sơn Tinh) là một nhân vật trong truyền thuyết Việt Nam. Theo quan niệm dân gian vị thần này cai quản dãy núi Ba Vì (tức núi Tản Viên). Trong tâm thức dân gian của người Việt. Tản Viên Sơn Thánh là vị thánh biểu đạt cho những khả năng to lớn và vĩnh viễn của cộng đồng trong lao động sáng tạo ra nguồn của cải vô tận và trong chiến đấu chống thiên tai, lũ lụt để bảo vệ mùa màng và cuộc sống.
Ông được xem là người đứng đầu trong trong bốn vị thánh. Và câu chuyện gắn liền với vị thánh này ai nấy cũng đều được biết đến. Đó chính là: Sơn Tinh – Thủy Tinh. Tản Viên Sơn Thánh tượng trưng cho ước vọng chinh phục tự nhiên. Chiến thắng thiên tai của người Việt xưa.
Truyền thuyết về Phù Đổng Thiên Vương
Phù Đổng Thiên Vương (Sóc Thiên Vương) thường được biết đến với tên gọi Thánh Gióng. Ông là một nhân vật trong truyền thuyết Việt Nam. Thông qua một câu chuyện một đứa trẻ kì lạ. Lên 3 rồi mà chẳng biết nói cười gì cả. Vậy mà khi giặc Ân từ phương Bắc tới thì cậu bé tầm thường kia bỗng nhiên đổi khác. Đứng dậy nói năng hết sức dõng dạc và mau chóng lớn thành một tráng sĩ.
Vị tráng sĩ này cưỡi ngựa sắt, đội nón sắt, cầm gậy sắt … một mình xông pha trận tiền. Đánh tan giặc Ân, rồi bỏ lại tất cả, một mình một ngựa bay thẳng lên trời. Ông tượng trưng cho tinh thần ngoan cường chống ngoại xâm, sức mạnh tuổi trẻ. Cũng như tình đoàn kết dân tộc và còn là tình mẫu tử thiêng liêng.
Truyền thuyết về Chử Đồng Tử
Chử Đồng Tử là nhân vật thứ 3 trong “Tứ bất tử”, ông tượng trưng cho tình yêu, hôn nhân và sự sung túc, giàu sang. Huyền thoại Chử Đồng Tử (Chử Đạo Tổ) là câu chuyện của Đạo Giáo, Đạo Thần Tiên, một tín ngưỡng vốn du nhập từ Trung Hoa vào nước ta từ rất sớm.
Cốt lõi huyền thoại cũng như tín ngưỡng Chử Đạo Tổ là tín ngưỡng Đạo giáo lại mang màu sắc tín ngưỡng dân gian thuần Việt. Chử Đồng Tử chính là người đi tiên phong trong cuộc thụ phép thần tiên để tế độ và truyền dạy cho người khác. Dân gian tôn vinh Chử Đồng Tử là Chử Đạo Tổ là vì thế. Lễ hội Chử Đồng Tử – Tiên Dung diễn ra vào ngày 10 tháng 2 âm lịch được xem là một trong những ngày lễ lớn của tỉnh Hưng Yên
Truyền thuyết về Thánh mẫu Liễu Hạnh
Trong tiềm thức của người Việt Nam, Thánh Mẫu Liễu Hạnh là một vị thần biểu tượng cho khát vọng tự do, phóng khoáng, thoát khỏi những quy tắc ràng buộc của xã hội dành cho người phụ nữ. Bà đã được các triều đại phong kiến từ thời nhà Hậu Lê đến thời nhà Nguyễn cấp nhiều sắc, tôn phong là “Mẫu nghi thiên hạ – Mẹ của muôn dân” và cuối cùng quy y cửa Phật. Bà còn được cho là người đứng đầu hệ thống Tam phủ, Tứ phủ thờ đạo Mẫu.
Nhiều làng xã và các đô thị ở phía bắc Việt Nam đều có đền thờ bà. Lễ hội Thánh Mẫu Liễu Hạnh hàng năm được tổ chức vào ngày 3 tháng 3 âm lịch. Ngày giỗ của bà, tại nhiều tỉnh phía Bắc Việt Nam. Thánh Mẫu Liễu Hạnh xuất hiện vào thời Hậu Lê. Khá muộn so với những vị Thánh còn lại. Thế nhưng lại là người được nhân dân dày công xây dựng hình ảnh và tôn thờ nhất. Thánh Mẫu Liễu Hạnh chính là một biểu tượng thể hiện cho khát vọng được tự do, được giải phóng khỏi những ràng buộc, lễ giáo phong kiến của người phụ nữ và khát vọng có được hạnh phúc gia đình.
Tứ bật tử có phải chỉ gồm 4 người?
Tuy nhiên, cũng có nhiều nguồn tư liệu khác công bố rằng “Tứ bất tử” không chỉ đơn thuần gồm bốn vị như trên mà còn có thay đổi bằng vài vị thánh khác nữa, điển hình là: Từ Đạo Hạnh và Nguyễn Minh Không. Cả hai vị đều “giáng sinh” trong một triều đại sớm của lịch sử Việt Nam, đều hóa thân sau khi mất và đầu thai thành nhiều kiếp. Từ hai vị này làm nảy nở những câu chuyện đậm màu sắc Đạo giáo – một tín ngưỡng sớm đến với Việt Nam và có nhiều khả năng hội nhập với tín ngưỡng bản địa. Và trong số các tài liệu đó cũng chứng minh rằng Sơn Tinh – Tản Viên Sơn Thánh là nói tới cả ba anh em thần núi. Như vậy, đương nhiên cả ba vị thần đó đều thuộc Tứ bất tử.
“Tứ bất tử” dù chỉ là 4 hay nhiều hơn nữa thì việc phụng thờ họ là một tín ngưỡng dân gian khắc sâu vào đời sống tâm linh của người Việt Nam. Họ đã là chỗ dựa tinh thần lớn cho người Việt suốt chiều dài lịch sử đấu tranh “dựng nước và giữ nước”, là một bộ phận không thể tách rời trong di sản văn hóa của dân tộc Việt Nam.
Qua bài viết trên, chắc hẳn bạn đã hiểu thêm về hình ảnh Tứ bất tử cũng như về nhân vật nữ duy nhất trong 4 vị Thánh trên – Thánh Mẫu Liễu Hạnh. Hy vọng rằng những thông tin mà chúng mình chia sẻ sẽ giúp ích cho bạn. Đừng quên truy cập trong web của chúng mình để tham khảo thêm nhiều thông tin thú vị khác nhé! Hẹn gặp lại bạn trong các bài viết sau!